Apa Itu Obesiti?
Obesiti ialah satu keadaan perubatan di mana seseorang mempunyai lebihan lemak badan yang boleh menjejaskan kesihatan. Ia bukan sekadar isu penampilan, tetapi masalah kesihatan serius yang boleh meningkatkan risiko pelbagai penyakit kronik seperti kencing manis (diabetes), darah tinggi, strok, dan penyakit jantung.
Dalam konteks global, obesiti kini dianggap sebagai epidemik moden. Di Malaysia, masalah obesiti semakin meningkat setiap tahun. Menurut laporan Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), hampir separuh daripada populasi dewasa mempunyai berat badan berlebihan atau obesiti.
Cara Tentukan Anda Adalah Pesakit Obesiti Atau Tidak
Obesiti ditentukan menggunakan Indeks Jisim Badan (BMI).
BMI 18.5 – 24.9: Normal
BMI 25 – 29.9: Berat badan berlebihan (overweight)
BMI ≥ 30: Obesiti
Cara kira BMI bukan ukuran sempurna, tetapi ia adalah alat standard yang digunakan secara meluas untuk menilai tahap obesiti dalam populasi.
Selain BMI, doktor juga menilai ukuran lilitan pinggang kerana lemak berlebihan di bahagian abdomen lebih berisiko kepada penyakit metabolik.
Punca Obesiti & Kenapa Badan Boleh Gemuk?
Penyakit obes berlaku kerana ketidakseimbangan antara kalori yang diambil dan kalori yang dibakar. Namun, puncanya tidak hanya berpunca daripada makan berlebihan. Antara faktor utama termasuk:
Pemakanan Tidak Sihat – pengambilan makanan tinggi gula, lemak tepu, minuman bergula, dan makanan segera.
Kurang Aktiviti Fizikal – gaya hidup sedentari (banyak duduk, kurang bersenam).
Faktor Genetik – sesetengah individu mempunyai gen yang menjadikannya lebih mudah menyimpan lemak.
Masalah Hormon & Metabolisme – seperti hipotiroidisme atau sindrom ovarium polisistik (PCOS).
Faktor Psikologi – stres, kemurungan, dan tidur tidak cukup boleh mempengaruhi pola makan.
Persekitaran & Gaya Hidup – akses mudah kepada makanan segera dan kurang ruang aktiviti fizikal.
Jenis-Jenis Obesiti
Obes boleh dikategorikan mengikut lokasi pengumpulan lemak:
Obes Abdominal (Apple-shaped): Lemak terkumpul di perut. Lebih berisiko penyakit jantung.
Obes Peripheral (Pear-shaped): Lemak terkumpul di pinggul dan paha.
Obes Morbid: BMI ≥ 40 atau ≥ 35 dengan penyakit kronik.
Kesan Terhadap Kesihatan Tubuh Akibat Berat Badan Berlebihan
Penyakit obes bukan sekadar masalah kegemukan. Ia meningkatkan risiko pelbagai penyakit berbahaya, antaranya:
Diabetes Jenis 2
Hipertensi (tekanan darah tinggi)
Penyakit jantung & strok
Kanser tertentu (payudara, kolon, rahim)
Masalah pernafasan (sleep apnea, asma)
Masalah kesuburan (PCOS, hormon tidak stabil)
Gangguan psikologi (stigma sosial, kemurungan, keyakinan diri rendah)
Dalam jangka masa panjang, obes boleh menurunkan kualiti hidup dan mengurangkan jangka hayat.
Statistik Obesiti di Malaysia
Malaysia kini antara negara dengan kadar obes tertinggi di Asia Tenggara. Data National Health and Morbidity Survey (NHMS) daripada tahun 2023 hingga tahun 2025 melaporkan:
Lebih 50.1% orang dewasa di Malaysia mempunyai masalah berat badan berlebihan atau obes.
Lebih 30.7% kanak-kanak dan remaja adalah obes juga semakin terdedah dengan pola pemakanan tidak sihat.
Trend obes meningkat setiap dekad, menjadikan ia isu kesihatan awam utama terutamanya dalam kalangan wanita dan populasi bandar.
Cara-Cara Mencegah Obesiti Dengan Berkesan
Mencegah adalah lebih baik berbanding rawatan. Langkah asas termasuk:
Amalkan Diet Seimbang – lebihkan sayur, buah, protein sihat, kurangkan makanan bergoreng.
Kawal Saiz Hidangan – elak makan berlebihan terutama waktu malam.
Aktiviti Fizikal – sekurang-kurangnya 150 minit senaman sederhana setiap minggu.
Tidur Cukup – 7-9 jam sehari.
Kurangkan Minuman Bergula – gantikan dengan air kosong.
Pantau Berat Badan – buat pemeriksaan kesihatan berkala.
Pilihan Rawatan Untuk Pesakit Obes
Sekiranya penyakit obes sudah menjejaskan kesihatan, rawatan perubatan mungkin diperlukan. Antara pilihan rawatan termasuk:
Kaunseling Pemakanan & Gaya Hidup
– bersama pakar diet atau doktor.Rawatan Ubat-ubatan
– ubat tertentu boleh membantu mengawal selera makan atau meningkatkan metabolisme (dengan pemantauan doktor).Pembedahan Bariatrik
– pilihan untuk obesiti morbid yang gagal dirawat dengan cara biasa. Contohnya Gastric Bypass, Sleeve Gastrectomy.
Rawatan terbaik bergantung kepada tahap obesiti, kesihatan keseluruhan, dan nasihat doktor.
Kenapa Masalah Obesiti Perlu Diatasi?
Obesiti adalah masalah kesihatan global yang semakin serius di Malaysia. Ia bukan sahaja melibatkan penampilan, tetapi juga membawa kepada risiko penyakit kronik yang mengancam nyawa.
Kini, obesiti di Malaysia telah meningkat dengan kadar yang tinggi iaitu 16.8 juta bersamaan dengan 60% daripada 28 juta, kejadiaan ini berpunca akibat daripada amalan gaya hidup yang tidak sihat dan pemakanan yang tidak seimbang, ditambah pula dengan tidak suka bersenam.
Soalan Lazim (FAQ)
1. Apa beza penyakit obes dan overweight?
Overweight bermaksud berat badan berlebihan berbanding ketinggian, manakala obes ialah lebihan lemak badan yang boleh menjejaskan kesihatan.
2. Adakah penyakit obes boleh diwarisi daripada keluarga?
Ya, faktor genetik boleh mempengaruhi risiko obesiti, tetapi gaya hidup tetap memainkan peranan besar.
3. Adakah penyakit obes boleh sembuh sepenuhnya?
Dengan perubahan gaya hidup dan rawatan yang betul, berat badan boleh dikawal. Namun, pesakit perlu konsisten untuk elak kenaikan semula.
4. Adakah pembedahan bariatrik selamat?
Ya, pembedahan bariatrik selamat jika dilakukan oleh pakar bertauliah. Ia biasanya pilihan terakhir untuk obesiti morbid.
5. Bagaimana cara paling mudah mencegah penyakit obes?
Amalkan gaya hidup aktif, kawal pemakanan, kurangkan gula, dan lakukan pemeriksaan kesihatan secara berkala.
Pembedahan Bariatrik Sebagai Solusi Masalah Obesiti
Pembedahan bariatrik merupakan salah satu rawatan paling berkesan untuk menangani obes tahap sederhana hingga teruk apabila diet dan senaman tidak lagi mencukupi. Prosedur ini membantu pesakit menurunkan berat badan dengan mengehadkan jumlah makanan yang boleh dimakan atau mengurangkan penyerapan nutrien dalam usus.
Kajian klinikal menunjukkan bahawa pembedahan bariatrik bukan sahaja menyokong penurunan berat badan secara berterusan, tetapi juga membantu mengawal penyakit berkaitan obes seperti diabetes jenis 2, hipertensi, dan apnea tidur. Dengan bimbingan pakar, pesakit juga akan diberikan sokongan pemakanan serta perubahan gaya hidup untuk memastikan keberkesanan jangka panjang.
