Obesiti merupakan salah satu cabaran kesihatan awam yang semakin meningkat di Malaysia dan seluruh dunia. Ia bukan sekadar isu penampilan fizikal, tetapi turut menyumbang kepada pelbagai penyakit kronik seperti diabetes jenis 2, hipertensi, penyakit jantung, dan apnea tidur. Apabila usaha menurunkan berat badan melalui diet dan senaman tidak membuahkan hasil, pembedahan bariatrik boleh menjadi satu pilihan yang berkesan dan selamat secara klinikal.
Apa Itu Pembedahan Bariatrik?
Pembedahan bariatrik adalah prosedur pembedahan yang membantu individu obes menurunkan berat badan dengan mengubah struktur dan fungsi sistem pencernaan. Ia bertujuan untuk mengehadkan jumlah makanan yang boleh dimakan atau diserap oleh tubuh.
Terdapat beberapa jenis utama pembedahan bariatrik:
Sleeve Gastrectomy – Sebahagian besar perut dibuang (sekitar 70–80%), menjadikan bentuknya seperti “lengan”. Ini mengurangkan rasa lapar dan saiz makanan yang boleh diambil.
Gastric Bypass (Roux-en-Y) – Laluan makanan dialihkan secara pembedahan, menyebabkan makanan memintas sebahagian perut dan usus kecil. Ini mengurangkan penyerapan kalori.
Gastric Banding – Sebuah cincin silikon diletakkan di sekitar bahagian atas perut untuk mengehadkan pengambilan makanan.
Biliopancreatic Diversion – Gabungan pemotongan perut dan pemintasan usus. Jarang digunakan dan biasanya untuk kes-kes obesiti teruk.
Siapa Yang Sesuai Menjalani Pembedahan Bariatrik?
Menurut garis panduan antarabangsa dan Kementerian Kesihatan Malaysia:
Individu dengan BMI ≥ 40, atau
Individu dengan BMI ≥ 35 yang mempunyai penyakit berkaitan obesiti seperti diabetes, darah tinggi atau apnea tidur.
Pesakit juga perlu menunjukkan:
Kegagalan menurunkan berat badan melalui perubahan gaya hidup selama 6–12 bulan.
Komitmen untuk menjalani perubahan gaya hidup selepas pembedahan.
Faedah Pembedahan Bariatrik
Pembedahan ini bukan sahaja membantu menurunkan berat badan tetapi turut membawa pelbagai faedah kesihatan:
Penurunan Berat Badan Berpanjangan – Pesakit boleh kehilangan 50–70% berat badan berlebihan dalam masa 1–2 tahun.
Kawalan atau Remisi Diabetes Jenis 2 – Ramai pesakit mengalami normalisasi gula darah tanpa ubat.
Pengurangan Risiko Penyakit Kardiovaskular – Menurunkan tekanan darah dan kolesterol.
Meningkatkan Kualiti Hidup – Lebih bertenaga, mudah bergerak, dan peningkatan keyakinan diri.
Risiko dan Kesan Sampingan
Seperti mana-mana prosedur pembedahan, pembedahan bariatrik juga mempunyai risiko:
Jangkitan luka
Pendarahan dalaman
Kekurangan nutrien (besi, B12, kalsium)
Pembentukan batu karang
Keperluan untuk pembedahan susulan
Namun, dengan pemantauan pakar bedah dan pakar pemakanan, risiko-risiko ini boleh dikurangkan.
Proses Sebelum dan Selepas Pembedahan
Sebelum:
Pemeriksaan fizikal menyeluruh
Penilaian psikologi
Kaunseling pemakanan dan gaya hidup
Selepas:
Diet cecair secara berperingkat
Pemantauan tahap nutrisi dan vitamin
Senaman secara berterusan
Sokongan psikososial
Pesakit perlu menjalani susulan berkala untuk memastikan tiada komplikasi dan mencapai matlamat kesihatan.
Pembedahan Bariatrik dan Diabetes Jenis 2
Salah satu kejayaan utama pembedahan bariatrik ialah dalam merawat diabetes jenis 2. Selepas pembedahan, ramai pesakit mengalami penurunan kadar glukosa darah yang ketara dan ada yang tidak lagi memerlukan ubat diabetes. Ini kerana perubahan hormon selepas pembedahan turut mempengaruhi kepekaan insulin dan metabolisme glukosa.
Soalan Lazim (FAQ)
1. Adakah pembedahan bariatrik selamat? Ya, dengan kemajuan teknologi dan pemilihan pesakit yang betul, kadar komplikasi adalah rendah. Ia jauh lebih selamat berbanding risiko penyakit akibat obesiti jangka panjang.
2. Berapa lama masa pemulihan selepas pembedahan? Kebanyakan pesakit boleh kembali bekerja dalam masa 2–4 minggu, bergantung kepada jenis pembedahan dan tahap kesihatan individu.
3. Adakah berat akan naik semula selepas pembedahan? Kemungkinan ada jika pesakit tidak mengikuti panduan diet dan gaya hidup. Pembedahan hanyalah alat – kejayaan bergantung kepada disiplin jangka panjang.
4. Adakah saya perlu makan vitamin seumur hidup? Dalam kebanyakan kes, ya. Kekurangan nutrien adalah risiko biasa dan perlu dipantau dengan ujian darah secara berkala.
5. Adakah pembedahan ini ditanggung oleh insurans atau kerajaan? Sesetengah hospital kerajaan menyediakan pembedahan ini dengan subsidi. Bagi sektor swasta, bergantung kepada pelan insurans masing-masing.
Penutup
Pembedahan bariatrik merupakan intervensi klinikal yang terbukti berkesan dalam merawat obesiti dan penyakit berkaitannya. Ia bukanlah jalan pintas, tetapi memerlukan komitmen seumur hidup terhadap kesihatan dan gaya hidup sihat. Jika anda telah mencuba pelbagai kaedah menurunkan berat badan tanpa hasil, berbincanglah dengan pakar bariatrik untuk menilai kesesuaian anda.
Mendapatkan maklumat yang tepat dan membuat keputusan berdasarkan fakta perubatan adalah langkah pertama ke arah kehidupan yang lebih sihat dan berkualiti.
