Apa Itu Obesiti? Penjelasan Ringkas & Mudah Faham
Obesiti ialah satu keadaan perubatan di mana seseorang mempunyai lebihan lemak badan yang boleh menjejaskan kesihatan. Ia bukan sekadar isu penampilan, tetapi masalah kesihatan serius yang boleh meningkatkan risiko pelbagai penyakit kronik seperti diabetes, darah tinggi, strok, dan penyakit jantung.
Dalam konteks global, obesiti kini dianggap sebagai epidemik moden. Di Malaysia, masalah obesiti semakin meningkat setiap tahun. Menurut laporan Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), hampir separuh daripada populasi dewasa mempunyai berat badan berlebihan atau obesiti.
Artikel ini akan menjelaskan apa itu obesiti, punca, jenis, kesan kesihatan, serta cara pencegahan dan rawatan.
Definisi Perubatan: Apa Itu Obesiti Menurut Pakar
Secara perubatan, obesiti ditentukan menggunakan Indeks Jisim Badan (BMI).
BMI 18.5 – 24.9: Normal
BMI 25 – 29.9: Berat badan berlebihan (overweight)
BMI ≥ 30: Obesiti
Cara kira BMI bukan ukuran sempurna, tetapi ia adalah alat standard yang digunakan secara meluas untuk menilai tahap obesiti dalam populasi.
Selain BMI, doktor juga menilai ukuran lilitan pinggang kerana lemak berlebihan di bahagian abdomen lebih berisiko kepada penyakit metabolik.
Punca Utama Obesiti yang Perlu Anda Tahu
Obesiti berlaku kerana ketidakseimbangan antara kalori yang diambil dan kalori yang dibakar. Namun, puncanya tidak hanya berpunca daripada makan berlebihan. Antara faktor utama termasuk:
Pemakanan Tidak Sihat – pengambilan makanan tinggi gula, lemak tepu, minuman bergula, dan makanan segera.
Kurang Aktiviti Fizikal – gaya hidup sedentari (banyak duduk, kurang bersenam).
Faktor Genetik – sesetengah individu mempunyai gen yang menjadikannya lebih mudah menyimpan lemak.
Masalah Hormon & Metabolisme – seperti hipotiroidisme atau sindrom ovarium polisistik (PCOS).
Faktor Psikologi – stres, kemurungan, dan tidur tidak cukup boleh mempengaruhi pola makan.
Persekitaran & Gaya Hidup – akses mudah kepada makanan segera dan kurang ruang aktiviti fizikal.
Jenis-Jenis Obesiti Berdasarkan Faktor Kesihatan
Obesiti boleh dikategorikan mengikut lokasi pengumpulan lemak:
Obesiti Abdominal (Apple-shaped): Lemak terkumpul di perut. Lebih berisiko penyakit jantung.
Obesiti Peripheral (Pear-shaped): Lemak terkumpul di pinggul dan paha.
Obesiti Morbid: BMI ≥ 40 atau ≥ 35 dengan penyakit kronik.
Apa Itu Obesiti & Kesan Terhadap Kesihatan Tubuh
Obesiti bukan sekadar masalah kosmetik. Ia meningkatkan risiko pelbagai penyakit serius, antaranya:
Diabetes Jenis 2
Hipertensi (tekanan darah tinggi)
Penyakit jantung & strok
Kanser tertentu (payudara, kolon, rahim)
Masalah pernafasan (sleep apnea, asma)
Masalah kesuburan (PCOS, hormon tidak stabil)
Gangguan psikologi (stigma sosial, kemurungan, keyakinan diri rendah)
Dalam jangka masa panjang, obesiti boleh menurunkan kualiti hidup dan mengurangkan jangka hayat.
Statistik Obesiti di Malaysia
Malaysia kini antara negara dengan kadar obesiti tertinggi di Asia Tenggara. Data National Health and Morbidity Survey (NHMS) melaporkan:
Lebih 50% orang dewasa Malaysia mempunyai masalah berat badan berlebihan atau obesiti.
Kanak-kanak dan remaja juga semakin terdedah dengan pola pemakanan tidak sihat.
Trend obesiti meningkat setiap dekad, menjadikan ia isu kesihatan awam utama.
Cara Mencegah Obesiti
Pencegahan obesiti lebih baik berbanding rawatan. Langkah asas termasuk:
Amalkan Diet Seimbang – lebihkan sayur, buah, protein sihat, kurangkan makanan bergoreng.
Kawal Saiz Hidangan – elak makan berlebihan terutama waktu malam.
Aktiviti Fizikal – sekurang-kurangnya 150 minit senaman sederhana setiap minggu.
Tidur Cukup – 7-9 jam sehari.
Kurangkan Minuman Bergula – gantikan dengan air kosong.
Pantau Berat Badan – buat pemeriksaan kesihatan berkala.
Pilihan Rawatan Obesiti
Sekiranya obesiti sudah menjejaskan kesihatan, rawatan perubatan mungkin diperlukan. Antara pilihan rawatan termasuk:
Kaunseling Pemakanan & Gaya Hidup
– bersama pakar diet atau doktor.Rawatan Ubat-ubatan
– ubat tertentu boleh membantu mengawal selera makan atau meningkatkan metabolisme (dengan pemantauan doktor).Pembedahan Bariatrik
– pilihan untuk obesiti morbid yang gagal dirawat dengan cara biasa. Contohnya Gastric Bypass, Sleeve Gastrectomy.
Rawatan terbaik bergantung kepada tahap obesiti, kesihatan keseluruhan, dan nasihat doktor.
Kesimpulan
Obesiti adalah masalah kesihatan global yang semakin serius di Malaysia. Ia bukan sahaja melibatkan penampilan, tetapi juga membawa kepada risiko penyakit kronik yang mengancam nyawa.
Dengan memahami apa itu obesiti, punca, kesan dan rawatan, setiap individu boleh mengambil langkah pencegahan lebih awal. Gaya hidup sihat, pemakanan seimbang, serta aktiviti fizikal tetap adalah kunci utama untuk mencegah obesiti.
Soalan Lazim (FAQ) – Apa Itu Obesiti?
1. Apa beza obesiti dan overweight?
Overweight bermaksud berat badan berlebihan berbanding ketinggian, manakala obesiti ialah lebihan lemak badan yang boleh menjejaskan kesihatan.
2. Adakah obesiti boleh diwarisi daripada keluarga?
Ya, faktor genetik boleh mempengaruhi risiko obesiti, tetapi gaya hidup tetap memainkan peranan besar.
3. Adakah obesiti boleh sembuh sepenuhnya?
Dengan perubahan gaya hidup dan rawatan yang betul, berat badan boleh dikawal. Namun, pesakit perlu konsisten untuk elak kenaikan semula.
4. Adakah pembedahan bariatrik selamat?
Ya, pembedahan bariatrik selamat jika dilakukan oleh pakar bertauliah. Ia biasanya pilihan terakhir untuk obesiti morbid.
5. Bagaimana cara paling mudah mencegah obesiti?
Amalkan gaya hidup aktif, kawal pemakanan, kurangkan gula, dan lakukan pemeriksaan kesihatan secara berkala.
