Apa Itu Asid Urik?
Asid urik ialah bahan sisa yang terhasil apabila badan memecahkan purine – sejenis bahan kimia yang terdapat dalam makanan tertentu dan juga dihasilkan secara semula jadi oleh tubuh. Dalam keadaan normal, asid urik akan dikeluarkan melalui air kencing. Namun, apabila tahapnya terlalu tinggi, ia boleh menyebabkan masalah kesihatan seperti gout, batu karang dan keradangan sendi.
Punca Asid Urik Tinggi
Tahap asid urik tinggi atau hiperurisemia boleh berpunca daripada beberapa faktor:
Pengambilan makanan tinggi purine seperti daging merah, organ dalaman, makanan laut tertentu (sotong, kerang, udang).
Pengambilan alkohol berlebihan yang mengganggu proses perkumuhan buah pinggang.
Obesiti dan sindrom metabolik, yang meningkatkan risiko rintangan insulin dan menjejaskan keupayaan buah pinggang membuang uric acid.
Pengambilan gula berlebihan, terutamanya fruktosa daripada minuman bergula.
Genetik – sesetengah individu lebih mudah mempunyai bacaan uric acid yang tinggi.
Tanda dan Gejala Asid Urik Tinggi
Apabila tahap uric acid melebihi normal, beberapa gejala boleh muncul, antaranya:
Sakit sendi, terutamanya pada ibu jari kaki (simptom gout).
Bengkak dan kemerahan pada sendi.
Kesakitan datang secara tiba-tiba (serangan akut gout).
Batu karang yang menyebabkan sakit belakang atau pinggang.
Keletihan dan rasa tidak selesa pada tubuh.
Jika tanda-tanda ini dibiarkan tanpa rawatan, ia boleh mengakibatkan komplikasi serius.
Bacaan Normal Untuk Lelaki Dan Wanita Dewasa
Lelaki dewasa: 3.4 – 7.0 mg/dL
Wanita dewasa: 2.4 – 6.0 mg/dL
Jika bacaan melebihi paras normal, pemeriksaan lanjut oleh doktor amat digalakkan.
Makanan Yang Dapat Menurunkan Asid Urik
Diet yang betul sangat membantu menurunkan tahap uric acid. Antara makanan yang disyorkan ialah:
Buah ceri & beri – kaya dengan antioksidan yang mengurangkan keradangan.
Sayur hijau seperti brokoli, bayam dan kailan.
Bijirin penuh seperti oat, beras perang dan quinoa.
Air putih secukupnya untuk bantu buah pinggang menyingkirkan sisa.
Produk tenusu rendah lemak – mengandungi protein yang baik untuk metabolisme.
Elakkan makanan yang tinggi purine seperti organ dalaman, makanan laut tertentu, serta minuman bergula.
Hubungan Asid Urik Dengan Penyakit Kronik
Ianya bukan sahaja dikaitkan dengan penyakit gout, tetapi juga boleh meningkatkan risiko penyakit lain:
Diabetes jenis 2 – rintangan insulin menyebabkan kesukaran membuang asid urik.
Tekanan darah tinggi (hipertensi) – memberi tekanan tambahan pada buah pinggang.
Obesiti – meningkatkan keradangan sistemik dalam tubuh.
Penyakit buah pinggang – buah pinggang tidak lagi berfungsi secara optimum.
Rawatan Berkesan dan Cara Menurunkan Asid Urik
Terdapat beberapa pendekatan untuk mengawal kadar asid dalam darah:
Ubah gaya hidup – kurangkan makanan tinggi purine, kawal berat badan, banyakkan minum air.
Ubat-ubatan – doktor boleh memberikan ubat seperti allopurinol untuk mengawal tahap asid urik.
Senaman berkala – bantu metabolisme dan kawalan berat badan.
Pembedahan bariatrik – bagi pesakit obesiti dengan asid urik tinggi, bariatrik terbukti membantu menurunkan berat badan sekaligus memperbaiki tahap asid urik.
Bagaimana Pembedahan Bariatrik Dapat Membantu?
Pembedahan bariatrik bukan sahaja membantu menurunkan berat badan, tetapi juga memberi kesan positif terhadap kesihatan metabolik. Individu dengan obesiti biasanya mempunyai risiko lebih tinggi untuk gout dan masalah berkaitan metabolisme.
Selepas pembedahan, pengurangan berat badan dapat mengurangkan tekanan pada tubuh, meningkatkan cara badan memproses purin, dan menurunkan risiko serangan gout. Kajian menunjukkan ramai pesakit mengalami keadaan lebih stabil selepas prosedur ini.
Selain itu, tahap sensitiviti insulin bertambah baik, sekali gus mengurangkan risiko komplikasi lain. Jika anda mempunyai masalah gout yang sering berulang bersama obesiti, berbincanglah dengan pakar bariatrik untuk mengetahui sama ada rawatan ini sesuai untuk anda.
Kesimpulan
Pembentukan kristal sendi yang tinggi boleh menjejaskan kesihatan jika tidak dikawal dengan baik. Dengan pemakanan sihat, pengurangan berat badan, dan rawatan yang sesuai, risiko komplikasi seperti gout dan batu karang dapat dielakkan.
Jika anda mempunyai tanda-tanda berkaitan, segeralah dapatkan pemeriksaan kesihatan. Kawalan paras asid urik yang baik mampu meningkatkan kualiti hidup dan mencegah masalah kronik pada masa depan.
5 Soalan Lazim (FAQ)
1. Apakah makanan terbaik untuk menurunkan asid urik?
Makanan tertentu dapat membantu mengawal tahap asid urik dalam badan. Buah ceri contohnya kaya dengan antioksidan yang boleh mengurangkan keradangan. Sayuran hijau serta bijirin penuh membekalkan serat untuk menstabilkan gula darah dan metabolisme. Produk tenusu rendah lemak pula mengandungi protein kasein yang membantu menyingkirkan purin berlebihan melalui air kencing. Pesakit juga digalakkan minum air kosong secukupnya bagi mempercepat proses penyingkiran sisa.
2. Adakah asid urik sama dengan gout?
Asid urik ialah sejenis bahan buangan daripada pemecahan purin, manakala gout ialah penyakit sendi yang berlaku apabila tahap bahan ini terlalu tinggi lalu membentuk kristal tajam. Kristal tersebut biasanya terkumpul pada ibu jari kaki, buku lali atau lutut, menyebabkan sakit, bengkak dan kemerahan. Jadi, walaupun kedua-duanya saling berkait, asid urik bukanlah penyakit tetapi faktor utama yang mencetuskan serangan gout.
3. Berapakah bacaan normal uric acid?
Julat normal asid urik biasanya berbeza antara lelaki dan wanita. Bagi lelaki, ia berada sekitar 3.4–7.0 mg/dL, manakala bagi wanita antara 2.4–6.0 mg/dL. Tahap yang lebih tinggi boleh meningkatkan risiko gout atau batu karang. Ujian darah diperlukan untuk mendapatkan bacaan yang tepat, dan pemeriksaan berkala penting terutama bagi individu obes atau mempunyai sejarah keluarga gout.
4. Bolehkah asid urik sembuh sepenuhnya?
Masalah ini tidak semestinya boleh “sembuh” sepenuhnya, tetapi ia boleh dikawal. Melalui diet rendah purin, minum air yang mencukupi, mengurangkan alkohol serta menjaga berat badan, tahap bahan ini boleh distabilkan. Jika gaya hidup sahaja tidak mencukupi, doktor mungkin mencadangkan ubat seperti allopurinol atau febuxostat untuk mengawal penghasilannya dalam jangka masa panjang.
5. Adakah pembedahan bariatrik membantu menurunkan uric acid?
Bagi pesakit obesiti, pembedahan bariatrik terbukti berkesan menurunkan berat badan secara signifikan sekaligus mengawal asid urik dalam darah. Penurunan berat badan membantu mengurangkan tekanan metabolik pada badan dan menurunkan risiko keradangan sendi. Kajian juga menunjukkan pesakit bariatrik mengalami penurunan insiden gout selepas beberapa bulan rawatan, menjadikannya pilihan rawatan tambahan bagi individu obes dengan masalah metabolisme purin.
